6.HAYVANLAR ALEMİ

Hayvan, canlılar dünyasının ökaryotlar (Eukaryota) üst âlemindeki hayvanlar (Animalia) âleminde sınıflanan canlıların ortak adıdır. "Hayvan" sözcüğü, günlük kullanımda esasen insan dışı hayvanları ifade etmek için kullanılırsa da biyolojik bağlamda insanı da içerir. Hayvanlar âleminin bilimsel ve Latince adı olan "Animalia" terimi ise yine Latince olan ve "yaşayan" ya da "ruh" anlamına gelen animadan türetilmiş animal sözcüğünün çoğuludur. Hayvanlar âlemini tanımlayan bir başka Latince bilimsel terim de Metazoa'dır.
Genellikle çevrelerine uyum sağlayan ve diğer canlılarla beslenen çokhücreliler alemidir. Vücutları, embriyonun bazı metamorfozlar geçirmesiyle gelişir. Ökaryotik çok hücreli organizmalardır. Besinlerini genel olarak sindirerek alırlar.
Hayvanların birçoğu hareketlidir ve bitkilerde tipik olan kalın hücre duvarları genellikle yoktur. Embriyonik gelişim esnasında büyük ölçülerde hücresel göçler ve doku organizasyonları görülür. Üremeleri primer (birincil) olarak seksüeldir; diploit kromozom taşıyan dişi ve erkekler mayozla haploit kromozomlu gametleri, bunlarda birleşerek diploid zigotu oluşturur.
1,5 milyondan fazla yaşayan türü tanımlanmıştır, fakat gerçek miktarın bazılarına göre 20 milyon, bazılarına göre de 50 milyondan fazla olduğu sanılmaktadır.

Üreme ve gelişme

Hemen hemen tüm hayvanlar çiftleşerek ürerler.Yetişkinler diploid ya da polidiploidtir. Herbirinin kendine has üreme hücresi vardır. Bir çok hayvan çiftleşerek üremeye yatkındır.
Bir çok hayvan güneş ışığı enerjisini dolaylı yollardan kullanarak gelişir, büyür. Hayvanların aksine bitkiler bu ışığı [Fotosentez] ile doğrudan basit şekerler üretmek için kullanır. Bitkiler, havadan aldığı karbon dioksit (CO₂) ve topraktan aldığı su (H₂O) moleküllerini ışık enerjisini kullanarak kimsayal bir reaksiyon sonucu Glikoz şekeri (C₆H₁₂O₆) dönüştürür ve son olarak açığa Oksijen çıkar (O₂). Elde edilen bu şeker daha sonra bitkinin büyümesi için kullanılır. Hayvanlar bu bitkileri yediklerinde ya da bu bitkileri yiyen hayvanları yediklerinde bitkilerin içinde bulunan şekeri almış olurlar. Hayvanların üç üreme şekli vardır: 1.İÇ ÜREME İÇ GELİŞME:Bu üreme ve gelişme şekli spermin yumutaya girerek dölenmesi sonucu ve embiriyonun anne karnında gelişmesiyle oluşur.Memelilerde görülür. 2.İÇ ÜREME DIŞ GELİŞME:Bu üreme ve gelişme şekli spermin yumutaya girerek dölenip yumutayla birlikte embiriyonun dışarı çıkarak dışarda gelişmesi sonucu oluşur.Kurbağalar ve balıklar hariç yumurtayla çoğalan hayvanlarda görülür. 3.DIŞ ÜREME VE DIŞ GELİŞME:Annenin dölenmemiş yumurtayı bırakarak sonra babanın o yumutaları dölleyerek embriyonun oluşup dışarda gelişmesiyle oluşur.Kurbağalarda ve balıklarda görülür.

Basit sınıflandırma

• Agnotozoa - Basit hayvanlar
• Omurgasızlar

·        Parazoa - Gerçek dokusu olmayanlar

·        Placozoa

·        Porifera - Süngerler

·        Eumetazoa - Gerçek dokusu olanlar

·        Radiata - Radial simetrili canlılar

·        Bilateria - Bilateral simetrili canlılar

• Omurgalılar

·        Acrania - Kafatassızlar

·        Hemichordata - Yarı sırtipliler

·        Urochordata (Tunicata) - Tulumlular

·        Cephalochordata - Başı kordalılar

·        Craniata - Gerçek kafataslılar

·        Agnatha - Çenesizler

·        Gnathostomata - Gerçek çeneliler

·        Pisces - Balıklar

·        Tetrapoda - Dört üyeliler

·        Amphibia - İki yaşamlılar

·        Reptilia - Sürüngenler

·        Aves - Kuşlar

·        Mammalia - Memeliler

5.BİTKİLER ALEMİ

Bitkiler (Latince: Plantae), fotosentez yapan, ökaryotik, ağaçlar, çiçekler, otlar, eğreltiotları, yosunlar ve benzeri organizmaları içinde bulunduran çok büyük bir canlılar alemidir.

Bitkiler, topluluk halinde yaşarlar. Bitkilerin bir bölgede oluşturdukları örtüye bitki örtüsü denir. Flora, bir bölgede yetişen bütün bitki türlerinin hepsine denir. Herhangi bir bölgenin yaşam koşullarında gelişen, benzer ekolojik yapı içeren bitki topluluğuna vejetasyon denir. Bunlar 4 sınıftır: Ormanlar (her zaman yeşil tropikal yağmur, subtropikal, orta kuşak, sert yapraklı, iğne yapraklı, kışın yaprak dökenler, muson ormanları, tropikal kuru, mangrov, galeri, bataklık), Çalılar (maki, garig, psödomaki), otlar (savan, step, çöl), tundra. Bitkilerin yetişmesini etkileyen birçok faktör vardır. Bunlar; ekvatora uzaklık, denizden yükseklik(rakım), arazi eğimi, ışık, sıcaklık, nem, yıllık yağış miktarı, toprak içeriği, canlı faktörler(insan, hayvan, diğer bitkiler, mikroorganizmalar)'dir Bitkiler, fotosentezle ekolojik dengeyi sağlamada temel rol oynadıklarından, canlılar dünyasında çok önemli yere sahiptirler.

Bitkiler aleminin 350.000'e yakın türü mevcuttur. 2004 itibariyle 287.655 bitki türü tanımlanmıştır. Bunlardan 258.650'si çiçekli bitkilerden, 15,000'i de yosunlardan olarak tanımlanmıştır. Bitkiler genelde ototrof (özbeslek) organizmalardır ve enerjilerini güneş ışığından alırlar. Birçok bitki kloroplastları sayesinde fotosentez ile organik bileşiklerini üretir. Bitki hücreleri genellikle kareye benzer şekildedir.

Bitkiler, tohumsuz bitkiler (Cryptogamae) ve tohumlu bitkiler (Spermatophyta) olmak üzere iki büyük gruba ayrılır:

Tohumsuz Bitkiler

Tohumsuz bitkiler sporla çoğalırlar. Bu bitkilerin çoğu kök, gövde, yaprak ve çiçek gibi organ farklılaşmalarını belirgin olarak göstermezler. Bitkinin tümü aynı yapıda, yapraksı ya da şeritsidir ve bu yapıya "tallus" denir. Talluslu tüm bitkilere "Thallophyta" denilmektedir. Daha gelişmiş olan ve organ farklılaşmaları gösteren bitkilere ise "Kormophyta", bu tip yapıyı da "kormus" denir.
Suyosunları (algler), karayosunları (Bryophyta), ciğerotları, boynuzotları, yapraklı karayosunları ve vasküler bitkileri (fosil türler ve eğreltiotları gibi) içeren takımdır.

Tohumlu bitkiler (Çiçekli Bitkiler)

Tohumlu bitkiler bulundurdukları "tohum"la tohumsuz bitkilerden ayrılırlar. Üreme ve yayılma organı olan tohum, iki şekilde oluşturulabilir ve tohumlu bitkiler buna göre iki büyük bölüme ayrılır:

·        Açık Tohumlu Bitkiler - Gymnospermae: Tohum taslakları, meyva yaprakları tarafından örtülmeden açıkta tohum meydana getiren bitkiler.

Açık tohumlu bitkileri genellikle ağaçlar ya da ağaççık formundaki odunsu bitkiler oluşturur. Genellikle herdem yeşil olup, yaprakları çoğunlukla iğnemsi, şekilde bu yüzden de, kuraklığa dayanıklıdırlar.
                  ·        Kapalı Tohumlu Bitkiler - Angiospermae Tohum taslakları, meyva yapraklarının birleşmesiyle oluşan odacık içinde kapalı olarak tohum geliştiren bitkiler.

Kapalı tohumlular, açık tohumlulara göre daha gelişmişlerdir. Genellikle otsu, odunsu ve çalı formunda olurlar. Çoğunun kültürü yapılır ve ekonomik önemleri vardır. Kapalı tohumlular, iki çenekliler (Magnoliopsida, Dicotyledoneae) ve bir çenekliler (Liliopsida, Monocotyledoneae) olmak üzere 2 sınıfa ayrılır.

4.FUNGİ ALEMİ

Mantarlar (Fungi), çok hücreli ve tek hücreli olabilen ökaryotik canlıları kapsayan bir canlılar alemi ve şapkalı mantarların tümüne halk arasında verilen genel addır.

Halk arasında Küf mantarı, Pas mantarı, Rastık mantarı, Maya mantarı, Mildiyö mantarı, Şapkalı mantar, kav mantarı, Puf mantarı gibi çeşitli isimlerle anılan bütün mantarlar, mantarlar (Fungi) alemi içersinde incelenirler. Latince Fungi mantarlar, Fungus ise mantar anlamındadır.

Dünyanın heryerinde bulunurlar. Fazla nemli yerlerde daha çokturlar. Yeryüzünde 1,5 milyon kadar mantar türü olduğu düşünülmekte ise de günümüzde sadece 69.000 kadar türü tanımlanmıştır. Çoğu insan, mantarların bitki olduğunu düşünmektedir, ancak mantarlar bitki değildir. Çünkü, mantarlar kendi besinlerini üretemezler. Bu yüzden mantarlar üretici değil, ayrıştırıcıdırlar.

3.PROTİSTA ALEMİ

Protistler (Protista, bazen Protoctista), ayrışık (heterojen) bir canlı grubudur ve hayvan, bitki ya da mantar olarak değerlendirilemeyen ökaryot canlılardan oluşur. Protistler bilimsel sınıflandırma açısından âlem olarak değerlendirilse de tek soylu (monophyletic) değil, kısmi soylu (paraphyletic) bir gruptur. Protistler içinde değerlendirilen canlıların da görece basit yapılı (tek hücreli ya da ileri düzeyde özelleşmiş dokuları olmayan çok hücreli) olmak dışında ortak özellikleri pek yoktur.
Beslenmeleri fotosentez, absorbsiyon ya da fagositoz ile, çoğalmaları ise eşeyli ya da eşeysiz üreme ile gerçekleşen protistlerin hareketsiz olanları olabildiği gibi, kamçı, siller ya da yalancı ayaklarla hareket ederleri de bulunur. Yaklaşık olarak 60.000 yaşayan, 60.000 kadar da soyu tükenmiş fosil türü bilinmektedir.

2.ARKELER ALEMİ

Arkeler, Arkea (Yunanca αρχαία, "eskiler" 'den türetme; tekil olarak Arkaeum, Arkaean, veya Arkaeon), veya Arkebakteriler, canlı organizmaların bir ana bölümüdür.

Yabancı literatürde bu gruptaki canlılar Archaea veya Archaebacteria, grubun tek bir üyesi ise tekil olarak Archaeum, Archaean, veya Archaeon olarak adlandırılır

Arkeler, Ökaryotlar ve Bakteriler, üç-saha sisteminin (İngilizce three domain system) temel gruplarıdır. Bakteriler gibi arkaeler de çekirdeği olmayan tek hücreli canlılardır, yani prokaryotlardır (prokaryotlar altı-alemli sınıflandırmada Monera olarak adlandırılırlar). İlk tanımlanan arkaeler aşırı ortamlarda bulunmuş olmalarına rağmen sonradan hemen her habitatta raslanmışlardır.

Bu üst krallığa ait tek bir organizma "arkeli" (Arkea'ye ait anlamında; İngilizce archaean) olarak adlandırılır, bu sözcük sıfat olarak da kullanılır.

1.MONERA ALEMİ

Monera (Daha önce prokaryot hücreye sahip olan canlılar monera alemi olarak kabul edilmekteydi. Prokaryotae), diğer alemlerden ayrılarak, Prokaryot (Prokaryotae) denilen bir üst alemde toplanmıştır. Monera alemi olarak isimlendirildiği dönemde Siyanobakteriler ( Mavi - Yeşil algler) ve bakteriler olmak üzere iki alt alemi içermekteydi. Bu dönemde Arkeler Monera içinde ayrı bir yere yerleştirilmemiştir. Halen Türkiye'de bazı özel dershanelerde bu eski taksonomik yaklaşım devam etmektedir. Zarla çevrili bir çekirdeği ve organelleri olan gelişmiş tekhücreliler üst alemine Eukaryot denilmiştir. Prokayotlar, genellikle bir hücrelidir, ancak bazen dış görünüşleri bakımından çok hücreliymiş gibi görünenleri de bulunmaktadır. Emilim (absorbisyon) ile ardıbeslek; fotosentez ile kendibeslek ve kemosentetik beslenen grupları içerirler. Çoğalmaları bölünme ya da tomurcuklanma ile eşeysiz olarak gerçekleşir. Kalıtsal materyallerini konjugasyon, transformasyon, transdüksiyon ve plazmit değişimi ile değiştirebilirler. Hareketleri, kamçılarla, süzülme ya da yavaş kayma şeklinde olur. Binlerce türü bilinmekte olup, sınıflandırılmaları tam olarak yapılamayan bir gruptur, üç domain (saha) canlı grubu kabul görmektedir. 1- Eubacteria 2- Archea 3- Eucaryota. Daha önceki yıllarda ise Monera aleminin alt alemleri;

• Altalem : Eubacteria

• Altalem : Archaebacteria olmak üzere gruplandırılmıştır.

Eubacteria; kükürt (S) kullanan ya da kullanmayan yeşil bakterileri, mor bakterileri, spiroketleri, cyanobakterileri ve gram pozitif bakterileri kapsar.
Archaebacteria; metanojen, termoasidofil ve halofil bakterileri kapsar.

CANLILARDA SINIFLANDIRMA

Canlı ya da Organizma; biyoloji ve ekolojide, fonksiyonlarını yaşama mümkün olduğunca uyum sağlayarak sürdüren basit yapılı moleküllerin veya karmaşık organlar sistemlerinin bir araya gelmesiyle oluşan varlıklar için kullanılan bir kavramdır.

Canlılar; çevreye uyum sağlama ve üreme, kalıtım gibi ortak özelliklere sahip doğal varlıklar grubunun ve "yaşam"ın temel öğeleridir.

Canlı sözcüğü Farsça'dan Türkçe'ye geçmiş olan "can" sözcüğünden türemiştir. "Can" yaşama, yaşam anlamındadır. Buna sahip olanlar ise canlıdır, yani "yaşayan"dır . Organizma ise araç/alet anlamındaki Yunanca "ὄργανον (organon)" sözcüğünden gelir

Evrende birçok canlı vardır ve bilim insanlarının bunların her birini tek tek incelemesi mümkün değildir. Bu yüzden, canlılar sınıflara ayrılırlar. Canlıların belirli özellikleri göz önüne alınarak yapılan gruplandırmaya sınıflandırma veya biyosistematik denir. Sınıflandırmayı inceleyen bilim dalına sistematik (taksonomi) denir. Canlılar temel olarak 6 grupta sınıflandırılır.

1. MONERA ALEMİ

2.ARKELER ALEMİ

3.PROTİSTA ALEMİ

4.FUNGİ ALEMİ

5.BİTKİLER ALEMİ

6.HAYVANLAR ALEMİ